سلامت نیوز: در حال حاضر، توسعه پایدار یکی از جریان‌های فکری قابل توجه در عرصه برنامه‌ریزی، مدیریت و طراحی شهرها در جهان محسوب می‌شود. توسعه پایدار (در تعاریف جهانی) به معنی تامین نیازهای جامعه بدون ضرر رساندن به منابع است؛ به‌طوری که نسل‌های بعدی نیز بتوانند نیازهای خود را تامین کنند اما مجموعه تلقی‌های دیگری نیز از توسعه پایدار ارایه شده و می‌شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، شاید بتوان گفت توسعه پایدار، به معنی تامین نیازها، اهداف، آرزوهای اساسی تمامی اقشار یک جامعه است، خواه در وضع موجود یا آینده. حال اگر آن جامعه؛ مردمان ساکن در یک سکونتگاه شهری باشند و تلقی فوق‌الذکر را نیز فرض بگیریم، پس توسعه پایدار شهری باید به دنبال تحقق عدالت‌طلبانه نیازها و آرزوهای تمامی اقشار شهروندان باشد.
معلولان قشری از شهروندان هستند که به واسطه نقص عضو یا اشکالات در حواس پنجگانه (به صورت ارثی یا اکتسابی)، دارای محدودیت‌هایی می‌شوند؛ محدودیت‌هایی که سبب می‌شود با عموم افراد جامعه تفاوت‌هایی داشته باشند و در بعضی موارد، از جمله جهت ورود و بهره‌مندی از فضاهای عمومی شهر، ابنیه و معابر سطح شهر با دشواری‌های بسیاری روبه‌رو شوند.
شورای اسلامی شهر تهران در سال ۱۳۸۴ طرح مناسب‌سازی فضاهای شهری برای جانبازان و معلولان جسمی و حرکتی (اقشار آسیب‌پذیر) را به تصویب رساند اما واقعیت تلخ آن است که در عرصه عمل و اجرا در طول یک دهه گذشته اقدام مشخصی صورت نپذیرفته بود.
عدم برگزاری ستاد به صورت منظم، ابهام در نحوه هزینه‌کرد بودجه مناسب‌سازی، برگزاری جلسات در سطح کارشناسی و دور از حوزه سیاستگذاری و تصمیم‌گیری، عدم ابلاغ ضوابط مناسب‌سازی به مناطق ۲۲ گانه، فقدان برنامه جامع عملیاتی مناسب‌سازی و عدم مستندسازی اقدامات صورت‌گرفته، از جمله عواملی بودند که باعث شدند تا این ستاد نتواند در طول سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶، گام موثری را در مسیر مناسب‌سازی شهر تهران و تحقق عدالت اجتماعی و شهری بردارد. زهرا نژادبهرام، نماینده شورای شهر تهران در ستاد مناسب‌سازی فضاهای شهری درخصوص وضعیت هفته‌ها و ماه‌های ابتدایی آغاز کار شورای پنجم و ستاد مناسب‌سازی می‌گوید:
وضعیت خوبی در این حوزه نداشتیم و در واقع در سال ۱۳۹۷ در مراحل ابتدایی کار قرار داشتیم؛ لذا در گام نخست با توجه به نامنظم بودن فرآیند، تلاش شد از نظر ساختاری و فرمی روند کار اصلاح و جلسات ستاد مناسب‌سازی در بازه‌های زمانی منظم و با حضور معاونان واحدهای ستادی و مدیران کل ادارات و سازمان‌های مربوطه (سطح سیاستگذاری و تصمیم‌گیری) برگزار شود.
او از تشکیل کمیته‌های مناسب‌سازی مناطق به عنوان دومین گام موثر این ستاد یاد کرده و توضیح می‌دهد: تشکیل کمیته‌های مناسب‌سازی در سطح مناطق ۲۲ گانه به منظور اعمال نظارت جدی بر نحوه عملکرد مناطق ۲۲ گانه و ضرورت تعیین اولویت‌های سالانه مناسب‌سازی با حضور نمایندگان جامعه معلولان در هر منطقه، دومین اقدام در خصوص اصلاح ساختار و بروکراسی اجرای مناسب‌سازی بود؛ به‌طوری که در حال حاضر در سطح مناطق ۲۲ گانه به ریاست شهردار منطقه جلسات کمیته‌های مناسب‌سازی به صورت ماهانه در حال برگزاری است.
نژادبهرام در این زمینه می‌گوید: پیگیری تصویب و ابلاغ شیوه‌نامه مناسب‌سازی فضاهای عمومی شهر در شورای عالی نظام فنی و اجرایی با هدف لحاظ ضوابط مناسب‌سازی به عنوان یکی از چک لیست‌های اصلی و الزامی معاونان فنی و عمرانی و پیمانکاران پروژه‌ها از مراحل نخست تا زمان تکمیل پروژه‌ها در دستور کار قرار گرفت و یکی از اتفاقات خوب در حوزه مناسب‌سازی، تصویب نهایی ضوابط مناسب‌سازی در شورای عالی فنی و اجرایی شهرداری تهران طی هفته گذشته بود. اما در حوزه عمرانی و تامین منابع مالی برای مناسب‌سازی، در این دوره چه اقدامی صورت گرفته است؟
سوالی که نماینده شورای شهر تهران در ستاد مناسب‌سازی فضاهای شهری در پاسخ به آن توضیح می‌دهد: با توجه به فقدان برنامه جامع مناسب‌سازی، در سال ۱۳۹۷ به صورت پایلوت مناسب‌سازی یک بوستان، دو ساختمان متعلق به شهرداری و یک محور شهری به ازای هر یک از مناطق ۲۲ گانه که مجموعا ۸۸ پروژه می‌شود در دستور کار مناطق قرار گرفت. همچنین در فرآیند تصویب بودجه ۱۳۹۸ شهرداری تهران با توجه به تخصیص محدود اعتبار در حوزه مناسب‌سازی، اعتبارات جدیدی در قالب تبصره ۳۸ با مساعدت شورای اسلامی شهر تهران به تصویب رسید و موجب افزایش سه برابری بودجه حوزه مناسب‌سازی نسبت به سال ۱۳۹۷ شد.
در سال ۱۳۹۸ با توجه به افزایش سه برابری بودجه به ازای هر منطقه ۸ پروژه تعریف شد (۲بوستان-۲محور و ۴ ساختمان) که مجموعا ۱۸۶ پروژه در سطح معابر، بوستان‌ها و ساختمان‌ها را شامل می‌شود و با توجه به افزایش هزینه‌های مناسب‌سازی و محدودیت‌های مالی شهرداری تهران در سال جاری اغلب شهرداران مناطق تلاش کردند اجرای پروژه‌های مناسب‌سازی را در اولویت قرار دهند و برخی شهرداران مناطق حتی از سایر حوزه‌های اعتباری هزینه‌ای به بودجه مناسب‌سازی اضافه کردند که جای تقدیر و تشکر دارد.
خبری: اخبار اجتماعی ایران
او همچنین به افتتاح چندین بوستان در سال جاری و به بهانه روز معلولان اشاره کرده و می‌گوید: به مناسبت ۱۲ آذرماه روز جهانی معلول در سال ۱۳۹۸ نیز، ۲۹ بوستان به منظور بهره‌برداری بی‌دغدغه اقشار آسیب‌پذیر مناسب‌سازی شد و طبق برنامه زمانبندیشده قرار است این مقدار تا پایان سال به ۴۴ بوستان افزایش یابد. اما در سایر حوزه‌ها نیز شهرداری در سال جاری تلاش کرده تا گام‌های موثری برای مناسب‌سازی معابر و ساختمان‌ها و مراکز عمومی بردارد. عضو هیات‌رییسه شورای شهر تهران با برشمردن برخی از این اقدامات می‌گوید:
در ارتباط با معابر، اجرای ضوابط مناسب‌سازی در ۲۵ معبر شریانی درجه یک و دو در سطح مناطق ۲۲گانه، همچنین ۳۰ ساختمان از مجموع ساختمان‌های پر تردد تحت تملک شهرداری تهران به صورت کامل مناسب‌سازی و مقرر شده این عدد به ۸۸ مورد برسد. در حوزه حمل و نقل به منظور تسهیل تردد معلولان و سایر اقشار آسیب‌پذیر در ایستگاه‌های بی‌آرتی، ۱۳۹ ایستگاه از نظر عمرانی به صورت کامل مناسب‌سازی شده است و طبق تعهدات معاونت فنی و عمرانی مابقی ایستگاه‌ها نیز تا پایان سال به صورت کامل مناسب‌سازی خواهد شد.
همچنین در حوزه خدمات شهری ۲۲ میدان میوه و تربار به صورت کامل و به تفکیک مناطق ۲۲ گانه برای حضور و بهره‌مندی همه شهروندان آماده‌سازی شد و بر اساس تعهدات مدیریت مجموعه آن سازمان مقرر شده تا پایان سال این رقم به ۶۰ میدان برسد. او همچنین در توضیح اقدامات دیگری که در زمینه توسعه امکانات شهری برای معلولان انجام شده، ادامه می‌دهد:
در همین رابطه راه‌اندازی خانه دوچرخه ویژه معلولان در پارک پلیس تهران، ایجاد ۵۰ ست بازی در قالب ۳۵مجموعه بازی عمومی، ۱۵ مجموعه بازی توانیاب و پیگیری خرید مجموعه مبلمان شهری ویژه توانیابان برای بوستان‌های مناسب‌سازی شده از دیگر اقدامات ستاد مناسب‌سازی فضاهای شهری است.
همچنین در حوزه خدماتی به منظور بهره‌مندی از سالن‌های ورزشی تحت تملک شهرداری تهران تلاش شده تا پایان سال به ازای هر منطقه یک مجموعه ورزشی به منظور بهره‌مندی اقشار آسیب‌پذیر مناسب‌سازی شود و امیدوار هستیم تا پایان آذرماه ۲۰ مجموعه از مجموعه‌های ورزشی شهرداری تهران برای بهره‌مندی آحاد شهروندان فارغ از تفاوت‌ها و محدودیت‌ها آماده بهره‌برداری شود.
با توجه به اهمیت حوزه فرهنگسازی و آموزش نیروهای شهرداری تهران، در معاونت اجتماعی و فرهنگی اقدامات قابل توجهی در حوزه آموزش و فرهنگسازی شامل برگزاری کارگاه‌های آموزشی، راه‌اندازی مراکز آموزشی برای افزایش مهارت‌های رفتاری، تشکیل کانون معلولان در کلیه محلات شهر، تشکیل شورای راهبری معلولان، برپایی نمایشگاه دستاوردهای معلولان، کارگاه آموزش زبان اشاره برای پرسنل مناطق ۲۲گانه انجام شده است و موضوع آموزش نحوه کمک‌رسانی رانندگان اتوبوس‌های تندرو و مترو به شهروندان معلول از برنامه‌های در اولویت اداره کل سلامت تا پایان سال است.
تردد معلولان در شهرها یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های این قشر مظلوم جامعه است که به نظر می‌رسد در این حوزه تاکنون اقدام چندانی در سطح شهر تهران انجام نشده است.
با این حال نژادبهرام به برخی اقدامات در کنار کاستی‌های مناسب‌سازی در این حوزه اشاره می‌کند و می‌گوید: واقعیت این است که فقدان نقشه‌ای جامع از مکان‌های مناسب‌سازی شده (ایستگاه‌های مترو و اتوبوس مناسب‌سازی شده، بوستان‌ها، میادین میوه و تربار، فروشگاه‌های شهروند، سالن‌های ورزشی و …) از دغدغه‌های اساسی و جدی جامعه معلولان در طول سال‌های گذشته بود که با همکاری سازمان فناوری و اطلاعات شهرداری تهیه و ۹ آذرماه با حضور نمایندگان جامعه معلولین رونمایی شد.
نهایتا آنکه در حوزه اقدامات، مساله رفع دستک‌های یو شکل در سطح معابر و بوستان‌ها از موضوعات جدی و دغدغه‌مند اقشار آسیب‌پذیر بود که طبق بخشنامه معاونت حمل و نقل و ترافیک به شهرداران مناطق ۲۲گانه ابلاغ شد و در دستور کار مدیران قرار گرفت و لذا انتظار داریم شهرداران مناطق در قالب یک برنامه زمانبندیشده حذف موانع را تا پایان سال در دستور کار قرار دهند.
در سال ۱۳۹۸ با توجه به افزایش سه برابری بودجه به ازای هر منطقه ۸ پروژه تعریف شد (۲بوستان-۲محور و ۴ ساختمان) که مجموعا ۱۸۶ پروژه در سطح معابر، بوستان‌ها و ساختمان‌ها را شامل می‌شود.
